Dün akşama kadar hiçbir şikayetim yoktu. Akşam üzeri sağ bacağımda bir uyuşma başladı. Geçer diye beklerken sol ayağımda da aynı uyuşma ortaya çıktı. Canım evden çıkmak istemediği için gelmedim. Sabah uyandığımda uyuşmanın göbek seviyesine çıktığını, idrarımı yapamadığımı ve ek olarak her iki elimde güç kaybı olduğunu fark ettim. Aman Allah! Daha da kötüleşmiştim!. Doğruca acil servise geldim. Nöroloji doktoru bu durumun önemli olduğunu ve hastaneye yatmam gerektiğini söyledi. Omurilik etkilenmesi varmış!...

Omurilik nerededir? Ne işe yarar? Neden önemlidir?

Omurilik sırtımızda omurga kemiklerinin arasında bulunan bir kanal içinde yaşar. Bu kanal kafatasının alt bölümünden başlar ve kuyruk sokumu bölgesine kadar uzanır. Omurilik beynin devamı olarak belin orta noktasına kadar iner. Bu yapının her iki yanında, bilgiyi taşıyan ön ve arka kök sinirleri vardır. Önden çıkan kök sinirleri beyinden gelen bilgiyi iç organlara ve kaslara taşırken, arkadan giren kök sinirleri iç organlardan, eklemlerden, kaslardan ve deriden gelen bilgiyi beyine taşır.

Önden çıkan kök sinirleri omurilik içindeki hücrelerin uzantılarıdır. Bu uzantılar akciğer, kalp, barsaklar gibi göğüs ve karın içinde bulunan, bizim isteğimizden bağımsız olarak çalışan, iç organlarımızın çalışmasını düzenler. Bunların yanı sıra, kaslar gibi "isteğimize bağlı olarak çalışan" yapıların da çalışmasından yine bu kök sinirleri sorumludur.

Arkadan giren uzantılar da gövdesi omurilik kanalı kenarında bulunan hücre yumaklarının bir koludur. Bu hücre yumaklarının diğer kolu ise iç organlara, kaslara, deriye kısacası vücudun her yerine uzanma gösterir. Burada oluşan her türlü bilgi bu kollar aracılığı ile alınır ve beyne taşınır. Bu sayede hem içimizde ve hem de dışımızda her türlü olaydan "haberdar" olmuş oluruz. Günümüzde sık olarak tekrarlanan bir cümleyi beyin çok önceden beri zaten uygulamaktadır. "Bilmek Her Şeydir".

Omurilik sadece"postacılık" işi yapmaz, o bilgi ile bir yanıt oluşmasını da sağlar. Refleks diye de isimlendirdiğimiz bu durumda beyin işin içine girmez. Refleksler istem dışı kas kasılmaları olarak ortaya çıkar ve hayati derecede önemli işler yaparlar. Ses ile irkilme ve kenara kaçınma, kasların aşırı gerildiğinde - boyu uzadığında - kasılma haline geçme ile boyunu kısaltma ve kopmaktan korunması, aşırı sıcak cisimlerden eli ve vücudu kaçırma, kan kaybında kalp hızı ve tansiyonun artması bu reflekslere örnek olarak verilebilir.

İşeme ve dışkılama, penisin sertleşmesi ve spermlerin boşalması da yine omurilik üzerinden çalışır. İdrar torbasının ya da depo barsak bölgesinin dolması omurilik yolu ile beyine iletilir. Beyinin görevi sosyal ortamın uygun olup olmadığını denetlemektir. Ortam uygun ise omuriliğe "yap" mesajı, değil ise uygun hale gelinceye kadar geciktir mesajı gönderir. Aksi durumlar kişi için alay ve hatta toplumdan dışlanma nedeni olur. Oysa omurilik hastalıklarında bu sistem düzgün çalışamadığı için ya süreç başlatılamaz (işemeye başlayamama ya da kabızlık) ya da engellenemez (idrar ve dışkı kaçırma durumu).

Omurga kanalı nasıl oluşur? Kaç tane omurga bulunur? Nasıl yerleşmişlerdir?

Omurga 30-31 adet tek parça kemiğinin üst üste dizilmesi ile oluşur. Omurga kemiğinin bir gövdesi ve bir de ortası boş kenarları ince yan ve arka uzantısı bulunur. Gövde kısmında araya yumuşak yastık gibi bir yapı yerleşir ve üzerine binen basınç etkisini azaltır. Omurga kemik gövdesi yük taşıma özelliğine göre boyundan bele indikçe kalınlaşır. Tek kemik yapı ve aradaki yastıklar sayesinde hem yeterince sert ve hem de yeterince esnek bir yapı haline gelir. Arkada ise boşluğu çevreleyen kenarlar altlı - üstlü birleşir, bir kanal oluşturur ve de içine omurilik yerleşir. Her iki yanda da omurilik içine giren ve çıkan sinirler için birer delik bulunur.

Omurilik nasıl etkilenir? Nasıl incelenir? Ne gibi hastalıkları vardır? Tedavi edilmez ise nasıl sorunlar ortaya çıkar?

Omurilik görüldüğü gibi çok önemli merkezler arasında bir geçiş yolu ve aynı zamanda kendi kendine çalışan bir merkezdir. Bu yollar ve merkezler çok sayıda hastalık tarafından etkilenebilmektedir. Ancak bu hastalıklar, inceleme yöntemleri ve hastalıkların tedavi yollarını sonuçlarını bir sonraki yazımızda değerlendireceğiz.